روزگار و مردمان

به نام خداوند بخشنده بخشایشگر

 

مردم!

ما در روزگارى به سر مى‌بریم ستیزنده و ستمکار، و زمانه‌اى سپاس ندار که نیکوکار در آن بدکردار به شمار آید و جفاپیشه در آن سرکشى افزاید.

از آنچه دانستیم سود نمى‌بریم وآنچه را نمى‌دانیم، نمى پرسیم و از بلایى تا بر سرمان نیامده نمى‌ترسیم.

مردم چهار دسته اند:

آن که در پى فساد نرود چون خوار و بى مقدار است و بى‌آلت کارزار، و از مال و منال نابرخوردار.

و آن که شمشیر برکشد و همه جا را در فتنه و شر کشد. سوار و پیاده‌اش را فرا خواند و خود را آماده فساد گرداند. دینش تباه، آلوده گناه، چشم او به دنبال نواله‌اى است یا به دست آوردن گله‌اى، یا آن که خواهد بر عرشه منبر نشیند و خود خطیب و واعظ مردمان بیند. چه بد سودایى است که دنیا را بهاى خود انگارى و پاداشى را که نزد خدا دارى به حساب نیارى.

و آن که با کارى که آخرت راست، دنیا را جوید و بدان چه در دنیا کند راه آخرت را نپوید. تن آسان و آسوده خیال، آرام گام بردارد و دامن به کمر در آرد.ربا زیور دروغین خویش را امین مردم شناساند، و پرده پوشى خدا را وسیله معصیت گرداند.

و آن که خردى همت و نداشتن وسیلت او را از طلب حکومت بنشاند تا بدان چه در دست دارد بسنده کند، خود را به زیور قناعت بیاراید و در لباس تارک دنیا در آید. حالى که شب یا روزى نبوده است که با زهد بپاید. 

 

اما مردمانى دیگرند که یاد قیامت دیده‌شان را فرو خوابانیده و بیم رستاخیز سرشکشان را روان گردانیده، یا از مردم گریزانند و یا مقهور و ترسان، یا خاموش و دهان بسته، یا از روى اخلاص به دعا نشسته، یا گریان و دلشکسته از پرهیز، در گمنامى خزیده و خوارى و مذلت را به جان خریده.

گویى به دریایى شور غوطه ورند. دهانهاشان بسته و دلهاشان خسته، از پند بى حاصل به ستوهند و از چیرگى جاهلان ذلیل، پیاپى کشته مى شوند و از آنان نمانده است جز قلیل.

پس، دنیا را خرد مقدارتر از پر کاه و خشکیده گیاه بینید، و از پیشینیان خود پند گیرید، پیش از آن که پسینیان از شما عبرت گیرند.

دنیاى نکوهیده را برانید، چه او کسانى را از خود رانده است که بیش از شما شیفته آن بوده اند. 

 

 

حضرت امیرالمومنین علی علیه‌السلام- نهج‌البلاغه- خطبه 32